Historia KWK 1 Maja
obszar Górniczy KWK 1 Maja wyznaczony był w południowym krańcu synkliny Chwałowickiej, pomiędzy nasunięciem Michałkowickim, a Orłowskim. Powierzchnia kopalni zlokalizowana była w Wichwach - obecnej dzielnicy Wodzisławia Śląskiego.
Złoże kopalni charakteryzowało się bardzo silną gazowością ( IV kategoria zagrożenia metanowego ), pokładami o średniej miąższości około 1,0 m, przy czym eksploatację prowadzono systemem ścianowym w pokładach o wysokości od 0,7 m. Zanieczyszczenie węgla w nadawie do zakładu przeróbczego dochodziło do 40 %. Nachylenie pokładów sięgało 40 stopni, temperatura skał na poz. 850 wynosiła ok. 35 stopni, a na poz. 1040 ok. 44 stopnie. Pył węglowy zaliczony był do klasy B zagrożenia pyłowego. W latach 90-tych pojawiło się zagrożenie tąpaniami.
W części Kopalni ( partia D ) występowało, spowodowane solami radu i baru, zagrożenie radiologiczne.
Obszar górniczy dochodził do około 56 km kwadratowych, a najdalsze ściany oddalone były od szybów zjazdowych, wentylacyjnych i wydobywczych ponad 6 km.
ROK 1950
Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów podjął uchwałę o rozwoju Rybnickiego Okręgu Węglowego i budowie KWK „Mszana”.
ROK 1951
Wykonano pierwsze wykopy pod budynki i budowle urządzeń powierzchni Kopalni „Mszana”.
Dyrektorem Kopalni w budowie został mianowany inż. Leszek Kropaczek.
ROK 1952
Luty - przystąpiono do głębienia szybu II.
II kw. - rozpoczęto budowę bocznicy kolejowej Kopalnia – Wodzisław Śl. o dł. 4,2 km oraz przystąpiono do głębienia szybu I-go.
Kwiecień – w szybie II na gł. 30 m natrafiono na silną kurzawkę. Opanowano ją bez zamrażania górotworu.
ROK 1953
Ukończono budowę ujęcia wody pitnej w „Biadaczowie” – dzielnicy ówczesnych Wilchw.
Grudzień – rozpoczęto głębienie szybu III w Mszanie.
ROK 1954
Ukończono głębienie szybu II do poziomu 410m.
Maj – z szybu I rozpoczęto roboty górnicze na poz. 280 m.
czerwiec :
- nastąpiło dwukrotne zapalenie metanu przy robotach strzelniczych,
- wprowadzono odpalanie ładunków materiałów wybuchowych z powierzchni przyszłej kopalni.
Grudzień – oddano do użytku budynek administracyjny Kopalni.
ROK 1955
Ukończono głębienie szybów - I - wydobywczego i II – wentylacyjnego - oba do poz. 410.
Wstrzymano głębienie szybu III z uwagi na występującą bardzo silną kurzawkę.
Uzyskano pierwsze przebicie wentylacyjne na poz 280m pomiędzy szybami I i II.
5 maja – ze stacji kolejowej Wodzisław Śl. na kopalnię przyjechał pierwszy pociąg.
ROK 1956
Uzyskano przebicie wentylacyjne na poz 410 m pomiędzy szybami I i II .
Ukończono następujące obiekty :
- stację ratownictwa górniczego,
- remizę strażacką,
- parowozownię,
- nastawnie kolejowe na bocznicy,
- budynki maszyn wyciągowych szybów I i II,
- wieżę szybową szybu II,
- budynek wentylatorów szybu II,
- chłodnię kominową,
- Dom Górnika,
Na szybie II po zakończeniu montażu maszyny wyciągowej o mocy 750 kW ( prod. NRD ) uruchomiono wyciąg pionowy.
Nastąpiła zmiana na stanowisku Dyrektora Kopalni. Dotychczasowy Dyrektor inż.L.Kropaczek przeszedł do pracy w WUG, a stanowisko po nim objął inż. Józef Albiński.
ROK 1957
Dla bezpiecznego urabiania węgla (b. duże stężenia CH4) uruchomiono ładownię CARDOX.
Poważnymi przeszkodami w budowie Kopalni były:
- niedostateczna ilość sprężonego powietrza,
- częste braki wozów spowodowane małą wydolnością urządzeń odstawczych na powierzchni i samego szybu,
- brak przewozu lokomotywowego na dole kopalni,
- brak maszyn i urządzeń z napędem powietrznym niezbędnych w warunkach wysokiej metanowości kopalni,
w tej sytuacji postanowiono czasowo wprowadzić transport konny na dole kopalni.
Na szybie I - wydobywczym całkowicie zakończono montaż maszyny wyciągowej klatkowej.
Ukończono montaż rozdzielni głównej 20/6 kV.
Przedsiębiorstwo Montażu Urządzeń Górniczych. postawiło w ciągu zaledwie około 70 godzin 70 – metrową wieżę wyciągową szybu I.
Ukończono głębienie szybu IV – wentylacyjnego w Wodzisławiu w pobliżu sanatorium.
Wykonano połączenie wentylacyjne pomiędzy szybami I i II na poz. 245m.
Na powierzchni uruchomiono pierwszą sprężarkę powietrzną wirową TK-15 o wydajności 15 000 m3 na godz.
Dzięki inicjatywie organizacyjnej kolegów J. Jastrzębskiego, J. Matysiaka oraz E. Żura, założone zostało Koło SITG przy KWK 1 Maja.
ROK 1958
W drugim półroczu nastąpiło sukcesywne wprowadzanie do transportu dołowego lokomotyw typu „Jung”, napędzanych sprężonym powietrzem. Tym samym wyeliminowano uciążliwy transport przy pomocy kołowrotów i koni.
Inż. J. Albiński odwołany został ze stanowiska Dyrektora. Nowym Dyrektorem Kopalni mianowano mgr inż. Jana Matysiaka.
Wprowadzono tzw. centralne strzelanie z powierzchni kopalni, które realizowane było po wyjeździe całej załogi z podziemi.
Zakończono głębienie szybu V do poz. 280 m.
W celu zasilania napędów lokomotyw dołowych, na powierzchni uruchomiono dwie sprężarki wysokoprężne – tłokowe - na ciśnienie 200 atm. każda o wydajności 600 m3 na godz.
ROK 1959
22 marca w zajezdni lokomotyw na poz. 280 m podczas naprawiania elektrycznej lampy górniczej nastąpił wybuch metanu.
11-czerwca - podczas drążenia przekopu równoległego do przekopu północnego na poz. 280 m w chwili odpalania otworów strzałowych nastąpiło zapalenie metanu. W gaszeniu pożaru brali między innymi udział ratownicy z Czechosłowacji.
W drugiej dekadzie września zakończono głębienie szybu III.
23 września - w przekopie płd. na poz 280 m – prowadzonym z szybu V do szybu I, nastąpił wybuch metanu podczas rozsadzania bloku skalnego. Powodem wybuchu był „fukacz” spągowy w miejscu rozsadzanego bloku. W efekcie wybuchu nastąpiło częściowe zrzucenie obicia wieży szybowej #V.
6-października – w przekopie zach. poz. 280 m – przez szczeliny z wnęki wiertniczej wdarła się kurzawka z metanem. Przy dopływie ok. 6 m3/min częściowo przytopiony został poziom 410 m. Po dwóch dobach nastąpiło samopodsadzenie przekopu zach. i zanik dopływu wody. Dla odwodnienia poziomu 410 ze względu na brak w Polsce silników ognioszczelnych o wymaganych mocach - zainstalowano we wlotach szybu I ( na podstawie opinii GIG i za zgodą OUG ) stację pomp napędzanych silnikami budowy zwykłej.
ROK 1960
- W kwietniu oddano do użytku wyciąg klatkowy w szybie I.
- 28 kwietnia - Kopalni została nadana nazwa „Kopalnia im. 1 Maja w budowie”.
- 30 kwietnia - KOPALNIA ROZPOCZĘŁA EKSPLOATACJĘ ZŁÓŻ WĘGLOWYCH.
- Zaczęto stosować roboty strzałowe sprężonym powietrzem - metodą Armstrong
- Pierwszą uruchomioną ścianą była ściana P-7 w pokł 623. Urobek wydobywany był na powierzchnię szybem I i dalej był transportowany wagonami do Zakładu Przeróbczego w KWK Marcel.
- Listopad – nastąpiło zbicie z szybem III na poz. 280 m. Było to pierwsze połączenie szybów centralnych z szybem peryferyjnym.
- Rozpoczęła pracę stacja odmetanowania ( druga w Polsce po Kop. Silesia ), która przejęła ok. 30% wydzielającego się w kopalni metanu.
- 15 grudnia - ze stanowiska Dyrektora został odwołany mgr inż. Jan Matysiak, który przeszedł na stanowisko inspektora w RZPW. Dyrektorem Kopalni mianowany został mgr inż. Józef Żyła, dotychczasowy Dyrektor KWK „Jankowice”.
- Łączne wydobycie od 1 maja do końca roku wyniosło 47.200 ton.
ROK 1961
- Na początku roku, zarządzeniem MGiE nazwa kopalni została zmieniona na - „Kopalnia Węgla Kamiennego 1Maja”.
- Na koniec roku kopalnia zatrudniała 1874 pracowników fizycznych i 242 umysłowych.
- Uruchomiono dwie sprężarki wysokoprężne 200atn, o wydajności 3000 m3 każda.
- Zostały przekazane do eksploatacji następujące ważniejsze inwestycje:
- dwusystemowy zakład przeróbczy o wydajności – 600 t/h w tym flotacji – 85 t/h,
- rurociąg wodny Godów – Mszana,
- nadszybie szybu I.
ROK 1962
- 6 stycznia oddano do użytku w # I urządzenie skipowe.
- Zastosowano strug napędzany sprężonym powietrzem. Strug ten zakupiono i sprowadzono z Czechosłowacji.
- Zakupiono w Wiśle Jaworniku 11-to pokojowy dom wczasowy.
- Do użytku oddano:
- urządzenie wentylacyjne na szybie III,
- urządzenie wentylacyjne na otworze „wielkośrednicowym”,
- budynek nowej lampowni.
ROK 1963
- W przodkach chodnikowych zastosowano samoprzesuwne przenośniki typu „Grot” i „Skat”.
- Średnie dobowe wydobycie w roku osiągnęło poziom 2.054 ton.
ROK 1964
- Do ścian wprowadzono kombajny napędzane sprężonym powietrzem - produkcji angielskiej typu „Anderton”, oraz polskiej „KWB-2p”.
- Kopalnia wykazywała stale rosnący poziom wydobycia, przekraczając plan o 22,7 %, dając dodatkowo około 189.000 ton węgla netto.
- Średnie zatrudnienie w końcu roku osiągnęło poziom 3.920 pracowników.
- Pod koniec roku rozpoczęto elektryfikację urządzeń odstawczych w oddziałach wydobywczych.
ROK 1965
- RZPW ustaliło zdolność wydobywczą kopalni w wysokości 4200t/dobę, a po roku 1970 na 6000t/dobę.
- Uruchomiono pierwszy etap elektryfikacji dołu kopalni, co w warunkach dużej gazowości było znaczącym osiągnięciem technicznym.
- W marcu oddana została do ruchu na szybie III, pierwsza zbudowana od podstaw w Polsce, stacja odmetanowania.
- Do użytku oddano kopalniany Dom Kultury w Wodzisławiu Śl. z salą teatralną na 400 miejsc.
ROK 1966
- Ważniejsze obiekty oddane do ruchu :
- na szybie IV – uruchomiono dwa wentylatory WOK – D3,
- wprowadzono do ruchu pierwszą obudowę zmechanizowaną produkcji polskiej typ MOP-BZ-2 –
była to pierwsza obudowa zmechanizowana w Rybnickim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego.
ROK 1967
- Zakończono rozbudowę kopalnianego dworca autobusowego.
- Zmodernizowano układ kolejowych bocznic kopalnianych.
- W rejonie szybu IV zakończono montaż rozdzielni 6kV, zasilającej odbiorców na powierzchni i dole kopalni.
ROK 1968
- Ukończono rozbudowę Zakładu Przeróbki Mechanicznej Węgla do wydajności 4800 t/d netto.
- Zakończono budowę sprężarek na ciśnienie 7 atm. których łączna wydajność wynosiła 285 tys. m3 na godz. Moc pobierana przez wszystkie te sprężarki wynosiła 31,7 MW.
- Z dniem 30 czerwca odszedł na emeryturę Dyr. Kopalni mgr inż. Józef Żyła. Stanowisko po nim objął mgr inż. Oldrzych Łobodziński.
ROK 1969
- Z uwagi na zbyt niską wydajność szybu wydobywczego w marcu uruchomiono na poz. 280 m hydrotransport o wydajności 1200 t/d brutto.Umożliwiło to kopalni w tym roku, dodatkowe wydobycie na powierzchnię 131 700 ton węgla.
ROK 1970
- Nasunięto na odcinku 40 m, zmontowane obok szybu, nadszybie z wieżą i maszyną wyciągową o wadze 4300 ton.
- Oddano do eksploatacji kompleks urządzeń w rejonie # IV ( wieża szybowa, nadszybie, maszyna wyciągowa ).
ROK 1971
- Przeprowadzono akcję wycofywania ze ścian kombajnów napędzanych sprężonym powietrzem. W ich miejsce wprowadzono kombajny o napędzie elektrycznym. W ścianach pracowało 14 kombajnów KB-125z oraz 4 strugi SWS-4
- przes.
- Ważniejsze inwestycje zrealizowane w tym roku to :
- zautomatyzowanie maszyny wyciągowej (skipowej) w # I,
- zautomatyzowanie obiegu wozów na podszybiu i nadszybiu # VI,
- oddanie na potrzeby załogi ośrodka wczasowego w Białokoszu (na 40 miejsc).
ROK 1972
- W lipcu zakończono kolejny etap rozbudowy Zakładu Przeróbczego, który osiągnął wydajność wzbogacania węgla – 10 000 t/d netto. Całość składała się z dwóch systemów po 525 t/h brutto. W rozbudowie uwzględniono zanieczyszczenie urobku do 35%.
- Oddano do eksploatacji suszarnię koncentratu flotacyjnego o wydajności 100 t/h.
- We wrześniu oddano do użytku Zasadniczą Szkołę Górniczą w Wodzisławiu Śląskim.
- 20 marca odwołany został ze stanowiska Dyrektor mgr inż. Oldrzych Łobodziński.
- 1 kwietnia na stanowisko Dyrektora Kopalni powołany został mgr inż. Marian Słomczyński.
ROK 1973
- Rozpoczęto budowę poz. 610m.
- Kopalnia przystąpiła do wdrażania 3 strugów „Westfalia - Lünen” z przenośnikami i stacjami kotwiącymi, które umożliwiły eksploatację ścian o nachyleniu do 35 stopni.
- Pod koniec roku w podziemiach kopalni pracowało 46 zautomatyzowanych przenośników.
ROK 1974
- 30 stycznia wskutek eksplozji mufy kablowej 6kV w chodniku podścianowym śc. P-27/624, nastąpił wybuch pyłu węglowego. W wyniku wybuchu zginęło czterech górników, a 37 zostało rannych.
- 24 czerwca uruchomiono część dyspozytorni metanometrycznej typu CTT 63/40u – produkcji francuskiej. Nowa dyspozytornia umożliwiła kontrolę zagrożenia metanowego w najważniejszych i w najbardziej zagrożonych stanowiskach pracy.
- Uzbrojono pierwszą w kopalni ścianę zabudowaną centralnie zasilanymi stojakami hydraulicznymi.
- W ścianie D-7/ 603/2 – zastosowano po raz pierwszy w Kopalni zmechanizowaną obudowę ścianową typu Heitzmann ( wykonaną NRF ).
ROK 1975
- Kopalnia wyeksportowała 1 911 400 ton węgla typu 35 (co stanowiło 91,3% całej produkcji).
- Średnio w roku prowadzono :
- 4 ściany wyposażone w obudowy zmechanizowane typu KRAB i MK-97,
- 5 ścian wyposażonych w obudowę składającą się ze stojaków hydraulicznych centralnie zasilanych.
ROK 1976
- W grudniu ukończono roboty związane z pogłębianiem szybu I do poz. 610m oraz uruchomiono do tego poziomu urządzenie skipowe o udźwigu 12,5 t.
- 30 grudnia zlikwidowano w kopalni centralne strzelanie.
ROK 1977
- W styczniu zaprzestano stosować hydrotransport (z poz. 280 do Zakładu Przeróbczego). Od marca 1971r. do czasu likwidacji stosując tą metodę transportu wydobyto na powierzchnię około 2 130 tys ton.
- 15 października ukończono eksploatację ostatniej ściany na poz. 280 m (śc B-2/707).
- 1 października - w celu pogłębienia z poz. 410 m do poz. 850 m przekazano #II do dyspozycji PBSZ. Pierwsze metry pogłębianego szybu wykonano w marcu 1978r.
ROK 1978
- Od 1 stycznia w KWK I MAJA ( jako jednej z pierwszych w PW ) wdrożono, czterobrygadowy system pracy. Polegał on na ciągłej pracy kopalni ( przez 7 dni w tygodniu) i sześciodniowym tygodniu pracy załogi.
- Na początku roku uruchomiono w Polsce produkcję niskich stojaków hydraulicznych centralnie zasilanych – SHC – 30NZ. Pierwsze z nich zastosowano w KWK I Maja.
ROK 1979
- W przodkach eksploatacyjnych (ścianach) pracowało średnio 5 kombajnów i 13 strugów.
- W ść. D-3/707 zastosowano obudowę zmechanizowaną Glinnik 08/22.
ROK 1980
- 22 lipca przekazany został jako siedziba Komitetu Zakładowego PZPR nowowybudowany przez kopalnię obiekt. Budynek ten zlokalizowano w rejonie placu parkingowego, naprzeciwko budynku Dyrekcji Kopalni.
- 29 sierpnia na zm. III rozpoczął się strajk załogi.
- 3 września w Jastrzębiu Zdroju podpisane zostało porozumienie pomiędzy Komisją Rządową i Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym.
- 4 września od I zmiany załoga Kopalni wznowiła pracę.
- 12 października wprowadzono na cechownię i poświęcono figurę św. Barbary – poświęcenia dokonał Sufragan Diecezji Katowickiej Ks. Biskup Czesław Domin.
- W czasie trwania strajku zachorował Dyr. mgr inż. M. Słomczyński który następnie przeszedł na emeryturę. Kolejnym Dyrektorem został mgr inż. Jan Bednarz dotychczasowy Naczelny Inżynier Kopalni.
- Zlikwidowano czterobrygadowy system pracy.
ROK 1981
- 23 listopada odbyło się zebranie Rady Pracowniczej na którym ukonstytuowało się Jej Prezydium. Przewodniczącym Rady wybrany został mgr inż. St. Kowalski.
- 13 grudnia wprowadzono „stan wojenny”, a KWK 1Maja, została objęta „militaryzacją”.
- Większość członków Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność została internowana,
- Po wprowadzeniu stanu wojennego załoga rozpoczęła strajk.
- 15 grudnia po akcjach pacyfikacyjnych w kopalniach jastrzębskich i zgrupowaniu sił MO i ZOMO na drogach dojazdowych do kopalni 1 Maja, załoga przerwała protest i przystąpiła do pracy. Kierujący akcją strajkową, członek Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność pan Waldemar Kapłon po kilku dniach został aresztowany.
ROK 1982
- Ogółem w ciągu roku wydobyto ok. 2,6 mln ton węgla w tym ok. 2,2 mln ton węgla wsadowego. Na eksport skierowano ok. 1,78 mln ton.
ROK 1983
- Intensywnie przygotowywano front zastępczy w nowych – bardzo odległych partiach „pola marklowickiego” oraz w rejonach : PW i B.
- Zakończono pogłębianie # VI do poz. 850 m.
- Rozpoczęto roboty udostępniające pierwsze pole wydobywcze P w piętrze 610/850 m - drążenie przekopu północnego na poziomie 610 m i upadowej Pn/707 z poz 610 m.
- 9 grudnia nastąpiła zmiana na stanowisku Dyrektora Kopalni. Dotychczasowy Dyrektor mgr inż. Jan Bednarz przeszedł na stanowisko Dyrektora nowo uruchomionej KWK Krupiński, natomiast Dyrektorem KWK 1 Maja został dotychczasowy Naczelny Inżynier Kopalni mgr inż. Maciej Czernicki.
ROK 1984
- Opracowano koncepcję udostępnienia i eksploatacji pola „Marklowice”. Projekt przewidywał :
- budowę nowego szybu wentylacyjnego – VIII,
- budowę szybu wdechowego – IX - doprowadzającego świeże powietrze dla partii DM i M na poziomy 850 i 1100 m. Szyb ten planowano zgłębić w pobliżu szybów marklowickich kopalni Marcel.
- Wykonano przekop łączący obieg wozów szybu VI na poz. 850 m oraz przekop północny, którego docelowa długość na tym etapie rozcinki wynosiła 1000 m.
- Łącznie w roku wydobyto ok. 2 190 tys ton węgla wsadowego, na eksport wysłano ok. 1 730 tys ton.
- We wrześniu kopalnia wyeksportowała (licząc od początku istnienia) około 30 mln ton węgla wsadowego.
ROK 1985
- 25 – lecie kopalni:
- w Zakopanem rozpoczęto budowę domu wczasowego na 80 miejsc,
- w Wiśle Jaworniku ukończono budowę wyciągu narciarskiego na stoku Soszowa. Długość wyciągu – 1260 m.
- 10 marca decyzją OUG w Rybniku zmieniono granicę eksploatacyjną kopalni powiększając obszar górniczy o partię marklowicką. Zwiększyło to zasoby kopalni o około 42 700 tys.ton.
- W lipcu uruchomiono pierwszą ścianę na poz. 850 m. Śc P-13 w pokł. 707 wyposażona została w obudowę zmechanizowaną osłonową typu Heitzmann oraz w strug SWS – 4. Długość ściany wynosiła 190 m zaś wysokość 1,2 m.
ROK 1986
- Dobowe wydobycie wynosiło śr. 8 253 t. Za cały rok kopalnia wydobyła 2 485 550 t węgla przy czym wydobycie prowadzono w 21 ścianach w tym - w trzech wyposażonych w kombajny i w osiemnastu wyposażonych w strugi.
- W maju oddano do ruchu urządzenie skipowe z poziomu 850 m.
- We wrześniu w celu obniżenia temperatury w przodkach drążonych na poz. 850 m, uruchomiono agregat chłodniczy GUC 250 P.
- W październiku rozpoczęto wiercenie otworu badawczego pod szyb VIII w Połomi.
ROK 1987
- Wyniki produkcyjne przedstawiały się następująco :
- wydobycie brutto – ok. 4,1 mln t,
- wydobycie netto - ok. 2,5 mln t,
- wydobycie dobowe – śr. 8 218 t.
- Zakupiono 1 komplet obudowy Glinik 066/16.
- Zakupiono 4 strugi węglowe (trzy SWS-4M/55 i jeden SWS-4M/90).
ROK 1988
- 19 sierpnia na znak poparcia dla innych strajkujących już w Polsce zak ładów pracy, załoga kopalni przystąpiła do strajku okupacyjnego.
- 25 sierpnia - w późnych godzinach popołudniowych - strajkująca część załogi zmuszona została przez oddziały MO i ZOMO do opuszczenia kopalni. Milicjanci usiłowali wynosić poszczególnych uczestników strajku poza bramę kopalni. Akcja ta nie przyniosła oczekiwanych z punktu widzenia dowództwa sił ZOMO efektów. Ostatecznie, po pertraktacjach z udziałem dyrekcji Kopalni i osób dozoru wyższego, strajkujący (po kąpieli w kopalnianej łaźni) w uformowanym pochodzie wyszli przez bramę kopalni i udali się do kościoła w Wilchwach.
- We wrześniu oddano komorę materialów wybuchowych na poz. 850 m.
- W grudniu zakończono pogłębianie # VI do poz.1040 m.
- Wyniki produkcyjne przedstawiały się następująco :
- wydobycie brutto – ok. 4,31mln t,
- wydobycie netto – ok. 2,45 mln t,
- na eksport skierowano - ok. 1,76 mln t.
ROK 1989
- W lutym wprowadzony został do eksploatacji – po raz pierwszy w kopalni – kombajn chodnikowy Alpine AM-50. Rozpoczął drążenie pochylni D/620/1.
- W marcu rozpoczęto wiercenie otworu badawczego pod # IX w Marklowicach.
- W lipcu Zakład Budowy Szybów w Bytomiu rozpoczął na poziomie 1040 m rozcinkę podszybia # VI.
- Wdrożono system elektrohydraulicznego sterowania zmechanizowaną obudową ścianową. System HETRONIC zakupiono w fabryce Hemscheidt w RFN.
- Wyniki produkcyjne przedstawiały się następująco :
- wydobycie netto – ok. 2,18 mln t,
- na eksport skierowano – ok. 1,9 mln t.
ROK 1990
- Po likwidacji Przedsiębiorstwa Eksploatacji Węgla – Południe, Kopalnia stała się przedsiębiorstwem samodzielnym.
- 20 lutego odbyły się w kopalni wybory do Rady Pracowniczej i wybory Zebrania Delegatów. Wybrano 29 osobową Radę Pracowniczą. Jej Przewodniczącym został pan Benedykt Tannenberg. Do Zebrania Delegatów wybrano 142 osoby.
- 28 sierpnia 1990r. w wyniku przeprowadzonego konkursu Rada Pracownicza powołała na stanowisko Dyrektora kop. 1 Maja dotychczasowego Dyrektora - mgr inż. M. Czernickiego. W konkursie brało udział dwóch kandydatów.
- W latach 1988 – 1990 przeprowadzono modernizację kotłowni węglowej polegającej na:
- budowie składowiska węgla energetycznego dla kotłowni i odbiorców indywidualnych, wyposażonego w suwnicę bramową,
- przebudowie wodozmiękczalni i stacji odgazowania, budowie stacji odżelaźniania wody,
- budowie pomostów i taśmociągów nawęglania, modernizacji taśmociągów odżużlania wraz z montażem zbiornika żużla,
- budowie kotła WR-25 wraz z elektrofiltrem, który oddano do eksploatacji w styczniu 1991r.
ROK 1991
- W Zakładzie Przeróbczym zakończono :
- modernizację klasyfikacji wstępnej,
- modernizację flotacji i filtracji polegającą między innymi na wymianie flotowników oraz budowie węzła technologicznego.
- Wynik finansowy brutto Kopalni za 1991r. był ujemny i wyniósł – 16 101 mln zł.
ROK 1992
- 30 marca 1992r. odbyły się kolejne wybory do Rady Pracowniczej i Zebrania Delegatów. Na pierwszym posiedzeniu Rady Pracowniczej wybrano jej przewodniczącego - został nim mgr inż. Jerzy Pasek.
- 15 września podpisany został kontrakt na zakup agregatu strugowego CLM firmy Heintzmann.
- Wynik finansowy brutto Kopalni za 1992r. był ujemny i wyniósł – 180 205 mln zł.
ROK 1993
- W ramach restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego powstały Spółki Węglowe, będące spółkami akcyjnymi. W wyniku przejęcia przez nowopowstałą Rybnicką Spółkę Węglową Kopalni 1 Maja, zakończyła działalność Rada Pracownicza.
- Od 1 kwietnia na stanowisko Dyrektora Kopalni, Zarząd RSW S.A. powołał mgr inż. St. Kowalskiego. Dotychczasowy Dyrektor objął funkcję Prezesa Zarządu JSW S.A.
- W czerwcu Kierownictwo Kopalni w porozumieniu z Zarządem RSW S.A. opracowało na najbliższe lata - kierunki działań w zakresie techniczno-organizacyjnym.
Postanowiono między innymi:
- zatrzymać budowę poziomu 1040 m,
- w znacznym stopniu zwiększyć koncentrację wydobycia poprzez zmniejszenie ilości ścian do ośmiu bloków wydobywczych.
- W lipcu uruchomiono w ścianie D-8 w pokł. 620/1 kompleks ścianowy CLM.
- 9 listopada w ścianie D-8/620/1 osiągnięto rekordowe w całej historii kopalni - dobowe wydobycie – 3100 ton, przy postępie 10,3 m/dobę, zaś średnio w miesiącu wydobywano 2180 ton/dobę.
- Przystąpiono do budowy dwóch kotłów gazowych typu KOG-6 - opalanych gazem uzyskiwanym przez stację odmetanowania kopalni. Kotły te oddano do eksploatacji w kwietniu 1994r.
- Wynik finansowy brutto Kopalni za 1993r. był ujemny i wyniósł – 149 356 mln zł.
ROK 1994
- Trwała eksploatacja pokładu 620/1 z zastosowaniem CLM. Doskonałe wyniki uzyskiwane z jednej ściany ( najlepsze w historii kopalni ) skłoniły Kierownictwo Kopalni do zakupu następnego takiego urządzenia.
- Wynik finansowy brutto Kopalni był ujemny i wyniósł – 84 743 mln zł.
ROK 1995
- 1 stycznia w ramach kontynuacji procesu prywatyzacji oddziałów powierzchniowych powstała spółka z o.o. pod nazwą REGE. 80 udziałów objęły po równo cztery kopalniane związki zawodowe oraz RSW S.A. Początkowo spółka skupiła się na sporządzaniu posiłków i realizacji dla górników tzw. kartek żywnościowych. W następnych latach spółka REGE przejęła obsługę wyciągu narciarskiego Soszów, ośrodków wypoczynkowych w Białokoszu i w Olzie, a także oddział gospodarczy MPP-IIIa ( sprzątaczki i konserwatorzy ),
- Nowozakupione drugie urządzenie CLM wprowadzono do ść D-4 w pokł 620/2. Ze względu na liczne uskoki i ścienienia pokładu nastąpiło załamanie wydobycia co miało negatywny wpływ na wynik finansowy kopalni.
Koncentracja wydobycia i selektywne wybieranie pokładów, generalnie słuszne w warunkach gospodarki rynkowej, nie zdały egzaminu w KWK 1 Maja. Cienkie pokłady, liczne zaburzenia – uskoki, ścienienia, zagrożenie metanowe powodujące ograniczenie postępu niektórych przodków eksploatacyjnych, konieczność – ze względu na wysokie temperatury - skracania czasu pracy do 6 godzin pod ziemią, znaczne odległości ( dochodzące do 6 km ) ścian od szybów zjazdowych - przez lata rekompensowane były rozbudowanym frontem wydobywczym: czynnym i rezerwowym. Wymuszona próba ograniczenia ilości czynnych ścian wydobywczych do ośmiu również nie zapewniła rentowności kopalni.
- 13 lipca Zarząd RSW S.A. podjął uchwałę w sprawie - skojarzenia zdolności produkcyjnej ogniw technologicznych kopalń „Marcel” i „1 Maja”.
- Na podstawie Uchwały nr 246/95 Zarządu RSW S.A. z dnia 21 11 1995r. z dniem 4 grudnia nastąpiło połączenie kopalń „Marcel” i „1 Maja” w jedną jednostkę organizacyjną pod nazwą - Rybnicka Spółka Węglowa S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego„ Marcel „ w Wodzisławiu Śl..
- Wynik finansowy brutto Kopalni 1 Maja za 1995r był ujemny i wyniósł – 54 311 tys zł ( 543 110 000 tys zł przed rewaloryzacją ).
ROK 1996
- Zatrzymano ruch wentylatorów na # V w Krostoszowicach.
ROK 1997
- W wyniku działań prywatyzacyjnych 1 stycznia powstała spółka z o.o. „Splot”. Spółka przejęła od kopalni:
- warsztat mechaniczny i stolarnię,
- sprzęt ciężki – koparki, spychacze, autobusy, samochody, ładowarki,
- zwałowanie kamienia,
- roboty za i wyładunkowe na placach składowych kopalni,
- obsługę łaźni.
ROK 1998
- 1 lipca sprzedane zostają: wyciąg narciarski na Soszowie i dom wczasowy Barbórka
W latach 1996 – 1998 w rejonie 1 Maja kopalni Marcel, próbowano uzyskiwać lepsze postępy ścian, a więc i wyższe wydobycie, poprzez zaniechanie techniki strugowej i wprowadzanie do ścian w szerszym niż dotychczas zakresie kombajnów. Niestety, ze względu na konieczność „przybierki” stropu lub spągu z powodu eksploatacji cienkich pokładów, awaryjność, kombajnów w ścianach i urządzeń na odstawie, znacząco wzrosła. Nie pozwoliło to uzyskać istotnej poprawy koncentracji wydobycia i w ślad za tym korzystnych efektów ekonomiczno - finansowych.
ROK 1999
- Na podstawie Uchwały Nr 2 / 99 Zarządu RSW S.A. z dnia 11.01. 1999r. Ruch „1 Maja” KWK „Marcel” postawiony został w stan likwidacji. Zarząd RSW S.A. Uchwałą Nr 328/99 zaakceptował opracowany „Program likwidacji Ruchu „1 Maja” KWK „Marcel”. Decyzję o likwidacji podjęto ze względu na nierentowność Ruchu „1 Maja” spowodowaną między innymi :
- dużymi kosztami stałego utrzymania infrastruktury technicznej Ruchu „1 Maja” w stosunku do malejących możliwości wydobywczych i sprzedaży węgl,
- bardzo niekorzystnymi warunkami górniczo-geologicznymi ( zaburzenia tektoniczne, nieregularne zaleganie pokładów, zagrożenia tąpaniami i IV kat. zagrożenia metanowego),
- brakiem możliwości przygotowania parcel eksploatacyjnych o parametrach umożliwiających podjęcie w nich uzasadnionej ekonomicznie eksploatacji,
- brakiem możliwości dalszego ograniczenia struktury przestrzennej Ruchu „1 Maja” ze względu na duże odległości pól eksploatacyjnych od szybów wydobywczych i materiałowych,
- nadmiernymi kosztami z tytułu opłat i podatków w stosunku do możliwości produkcyjnych i sprzedaży węgla.
Wydrążony w latach 1995 - 1996 przekop na poz. 610 o długości 1030 m pomiędzy KWK Marcel, a KWK 1 Maja miał zintegrować te kopalnie i między innymi zapewnić wykorzystanie stosunkowo nowoczesnego zakładu przeróbczego w KWK 1 Maja. Niestety, ta próba przedłużenia funkcjonowania kopalni nie powiodła się. Nowy przekop okazał się inwestycją zbędną.
ROK 2000
- Zatrzymano ruch wentylatorów przy # III w Mszanie – nastąpiła likwidacja wszystkich urządzeń na tym szybie, w tym dwóch sprężarek niskoprężnych TK 15 i TK 16.
ROK 2001
- Zatrzymano wentylatory na # IV (w Wodzisławiu koło sanatorium).
- Zlikwidowano urządzenia na powierzchni kopalni, w tym sprężarkę niskoprężną TK 32.
- 1 marca zatrzymano wydobycie i wstrzymano ruch pozostałych sprężarek nisko i wysokoprężnych.
- Ostatnimi wybieranymi ścianami były ść P - 4/718 i DM - 6/616.
- 8 marca wydobyto ostatni wóz z urobkiem.
- 9 grudnia nastąpiło uroczyste wyprowadzenie posągu św. Barbary z cechowni Kopalni do Kościoła w Wilchwach.
LATA 2002 – 2006
- Załoga byłej Kop. 1 Maja w okresie likwidacji kopalni sukcesywnie przenoszona była do sąsiednich kopalń - głównie Marcel i Jankowice. Jednocześnie znacząca część załogi przeszła na tzw. urlopy górnicze. Wszyscy pozostali pracownicy zatrudnieni na dole kopalni otrzymali propozycję dalszej pracy.
- Trwała dalsza likwidacja kopalni.
KWK „1 Maja” była pierwszą w Polsce, wybudowaną od podstaw, kopalnią na złożu wybitnie gazowym. W czasie budowy kopalni i eksploatacji złoża „przecierano ścieżki” dla wdrożenia pionierskich technologii i urządzeń dotychczas nie stosowanych w polskim górnictwie. Zostały one z powodzeniem zastosowane przy budowie i eksploatacji w następnych nowobudowanych kopalniach Rybnickiego Okręgu Węglowego.
Do najważniejszych należały:
- centralne strzelanie z powierzchni tj. odpalanie ładunków po wyjeździe załogi z dołu kopalni,
- zastosowanie do przewietrzania w kopalni wentylatorów ( prod. ZSRR ) o wydajnościach ponad 16 tys. m3/min.i depresji 400mm H2O - dotychczas w polskich kopalniach niestosowanych,
- uruchomienie stacji sprężarek niskoprężnych o wydajności 230 000 m3 powietrza zasysanego na godzinę, - do tej pory na żadnej kopalni nie było takiej stacji,
- uruchomienie pierwszej w przemyśle węglowym w Polsce stacji odmetanowania z ekshaustorami produkcji angielskiej dla odciągania metanu ze skał i węgla,
- nasuwanie zmontowanego obok szybu, nadszybia z wieżą i maszyną wyciągową o wadze 4300ton, nad otwór szybu VI na drodze 40m,
- zastosowanie otworów wielkośrednicowych dla przewietrzania komór i wyrobisk oraz dla odprowadzania urobku z pogłębianych szybów,
- wdrożenie do pracy w ścianach kombajnów i strugów z silnikami na sprężone powietrze,
- wdrożenie urabiania węgla metodą „Armstrong” tj za pomocą sprężonego powietrza o ciśnieniu 800 atm.
- zastosowanie w kopalni gazowej IV kategorii zagrożenia metanowego pierwszej elektryfikacji napędów z zabezpieczeniem metanometrycznym,
- wprowadzenie do przewozu głównego na dole kopalni gazowej, lokomotyw akumulatorowych i spalinowych ognioszczelnych,
- dla bezpieczeństwa załogi wprowadzono dla pomiaru stężenia metanu, metanomierze interferencyjne oraz oparte na spalaniu metanu.
- wybudowano i uruchomiono pierwszą w Polsce suszarnię koncentratu flotacyjnego.
Wg szacunkowych wyliczeń w pokładach o miąższości powyżej 0,9 m i do poziomu 1000 m w obszarze górniczym byłej KWK 1 Maja zasoby operatywne określa się na około 60 mln ton węgla koksującego.
Możliwe, że w przyszłości, w wyniku dużego zapotrzebowania na ten gatunek węgla oraz zastosowania bardziej bezpiecznych i wydajnych metod eksploatacji cienkich pokładów, zasoby te będą wyeksploatowane.
W opracowaniu „Zarysu historii budowy, eksploatacji i likwidacji KWK 1Maja” wzięło udział wielu członków Koła Seniorów byłej KWK 1 Maja działającego w ramach Oddziału SITG w Rybniku.
Weryfikacji i usystematyzowania informacji dokonał zespół kolegów w składzie: Maciej Czernicki, Jerzy Knopek, Bolesław Kowol, Ludwik Piechaczek, Krystian Pielorz, Marian Plewnia, Józef Satława, Paweł Szczurek, Antoni Tomas. Niniejszy tekst został zaakceptowany przez Zarząd Koła i przyjęty uchwałą w dniu 6 marca 2006r. Ewentualne uwagi czy też propozycje uzupełnień prosimy zgłaszać do kol. A. Tomasa pod nr tel 032 729 3510.
