chcą stworzyć interaktywną mapę miejsc związanych z węglem kamiennym

Szeroko pojęta transformacja energetyczna dokonuje się na naszych oczach. Mieszkańcy regionów węglowych są jej bezpośrednimi świadkami. To oni z bliska obserwują, jak zmienia się krajobraz, w który wpisane przez lata były m.in. wieże szybowe i kopalniana infrastruktura oraz jak transformuje się ich otoczenie, na które istotny wpływ miała kopalnia-matka.

Na szczęście to pogórnicze dziedzictwo ma szanse choć w pewnym stopniu ocaleć. Taki cel przyświeca projektowi Coal Heritage, który realizowany jest przez Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy oraz Instytut Techniki Górniczej KOMAG.

 W ramach Coal Heritage chcemy stworzyć międzyregionalną sieć poświęconą ochronie dziedzictwa węglowego. Po rozpoznaniu i waloryzacji majątku wybranych kopalń, opracowana zostanie strategia ich zachowania w oparciu o najlepsze dostępne praktyki. Chcemy również zbadać, jakie elementy składają się na proces potrzebny do uznania konkretnej kopalni za dziedzictwo narodowe. Co ważne, w tym przypadku przeanalizowane zostaną nie tylko zasoby materialne i niematerialne kopalń, ale uwzględnione zostanie także pojęcie geodziedzictwa odnoszące się do samego węgla jako surowca – wyjaśnia dr Sylwia Jarosławska-Sobór, rzecznik prasowy GIG-PIB.

Konsorcjum tworzą jednostki z pięciu państw. Liderem projektu jest greckie centrum badawcze CERTH, a partnerami słoweńska firma górnicza Premogovnik Velenje, francuskie BRGM, niemiecka uczelnia DMT-THGA oraz wspomniane już polskie jednostki: GIG-PIB i KOMAG.

– Sieć partnerów projektu Coal Heritage jest zaangażowana w promowanie ochrony kopalń węgla, uznając ich znaczenie w życiu codziennym, a także ich wkład w rozwój gospodarczy i społeczny – wyjaśnia Jarosławska-Sobór. Dodaje, że konsorcjum jest już co prawda zamknięte, ale w ramach realizacji zadań projektu będą włączani w jego działania eksperci i instytucje, zaangażowani w proces zachowania przemysłowego dziedzictwa górnictwa węgla kamiennego. Pierwsze takie partnerstwo zostało już właśnie podpisane ze Stowarzyszeniem Gmin Górniczych w Polsce.

Projekt Coal Heritage będzie realizowany przez dwa lata do lipca 2025 r. Jego głównym efektem będzie interaktywna mapa – European Visual Map Journal. Ma ona pokazywać potencjał górnictwa jako wspólnego dziedzictwa industrialnego. Mapa dostępna będzie na stronie internetowej. Ma ona składać się z wielu elementów, takich jak m.in. materiały wideo, animacje, quizy czy pokazy z zastosowaniem technologii wirtualnej rzeczywistości (VR). Mapa zostanie zaprezentowana podczas specjalnego eventu, który odbędzie się w Kopalni Doświadczalnej Barbara w Mikołowie w 2025 r.

– To interaktywne narzędzie ma na celu lepsze zrozumienie pogórniczego dziedzictwa związanego z węglem kamiennym. Z tego co wiemy, na teraz nie istnieje żadna unijna baza danych poświęcona kopalniom węgla – tłumaczy dr Theodoros Zarogiannis z greckiego CERTH, który jest kierownikiem projektu Coal Heritage.

Ważne jest to, że projekt pod względem ekonomicznym i technologicznym stara się zidentyfikować najlepsze praktyki przekształcania wybranych miejsc i obszarów w obiekty dziedzictwa przemysłowego. To ma stwarzać szanse na to, aby inwestorzy zainteresowali się pogórniczymi obiektami i dali im szanse na drugie życie.   

– Ostatecznym celem wszystkich działań projektu jest podniesienie świadomości na temat historii górnictwa węgla kamiennego oraz przyciągnięcie uwagi ze strony innych sektorów – przyznaje dr Theodoros Zarogiannis.

Projekt Coal Heritage jest finansowany ze środków Funduszu Badawczego Węgla i Stali i nie jest typowym projektem badawczym. Jest bowiem realizowany w ramach tzw. działań towarzyszących. Wartość całego projektu to 947 670 euro.