W 1945 roku społeczeństwo Górnego Śląska z nadzieją witało wkraczające wojsko licząc na pełne wyzwolenie. Pomylono się, dla Ślązaków zaczęła się gehenna. Wywieziono na roboty do ZSSR tysiące ludzi. Jako pierwsi o wywiezionych upomnieli się górnicy, tworząc spis 10 000 polskich obywateli- górników wywiezionych do ZSRR z początkiem 1945 r. z terytorium Górnego i Opolskiego Śląska. Osoby te były przetrzymywane w różnych miejscach odosobnienia, zajmując przed wywiezieniem w głąb Rosji miejsca w byłych hitlerowskich obozach. Część z tych ludzi została z tych obozów ocalona, z wywózki do domu wracał co piąty deportowany. Tragedii wywiezionych towarzyszył dramat ich rodzin pozbawionych środków do życia. Szczegółowo pisze o tym Instytut IPN w swoich publikacjach.
