tym razem poświęconego III Powstaniu Śląskiemu. Film zamyka „Powstańczą Trylogię” realizowaną od roku 2019 dla Muzeum Historii Polski w Warszawie.
Zgodnie z założeniami cyklu poznajemy kulisy i przebieg powstańczego zrywu z dwóch równoległych perspektyw – zawodowych historyków, znawców przedmiotu oraz przedstawicieli powstańczych rodzin. Czasem są to dzieci, ale częściej wnuki a nawet prawnuki weteranów walki o polskość Śląska.
Zarówno narracja zawodowych historyków jak opowieści rodzinne niosą wiele ciekawostek – nieznanych bądź zapomnianych faktów o przygotowaniach i przebiegu zwycięskiego powstania. Wśród historyków znaleźli się: prof. Michał Lis z Uniwersytetu Opolskiego – sekretarz zespołu redakcyjnego „Encyklopedii Powstań Śląskich”, prof. Grzegorz Nowik z Instytutu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk, kierownik Działu Historii i Badań Naukowych Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku oraz prof. Lech Krzyżanowski z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, redaktor naczelny rocznika „Almanach Powstańczy”. Dzięki ekspertom dowiemy się m.in. w jakim stopniu do ostatecznego zwycięstwa przyczynił się powstańczy wywiad oraz kto i dlaczego został wyznaczony na jego szefa.
Wśród przedstawicieli rodzin o powstańczym rodowodzie znalazły się zarówno osoby szerzej nieznane jak i przedstawiciele życia publicznego. O swoich śląskich – powstańczych korzeniach opowiada m.in. b. wicepremier Janusz Steinhoff oraz Jerzy Markowski - b. wiceminister odpowiedzialny w dwóch kolejnych ministerstwach – Przemysłu i Handlu oraz Gospodarki – m.in. za sprawy górnictwa, prof. Julian Gembalski – b. rektor Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach – wspomina swoją babcię – powstańczą łączniczkę, która nie bała się przemycania brono dla powstańców. Józef Musioł – Sędzia Sądu najwyższego w st. sp. dzieli się rodzinnym wspomnieniami, ale też swoją pionierską pracą badawczą nad bezprecedensowym – i wzorowym zarazem – sądownictwem powstańczym, które pomagało utrzymać dyscyplinę w szeregach. A badania te rozpoczęły się od rozmowy z Ojcem, który w takich Sądach uczestniczył. O roli Sosnowca jako zaplecza dla przygotowań powstańczych opowiada dr Maciej Hamankiewicz – bratanek powstańca śląskiego Franciszka Hamankiewicza odpowiedzialnego za zaopatrzenie walczących. Dzięki dalszym, mniej znanym bohaterom filmu poznajemy m.in. kulisy przemytu broni dla Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, spoglądamy na bitwy i potyczki tak jak przechowała je pamięć rodzinna – m.in. dzięki Karolowi Goździewiczowi – synowi i wnukowi zarazem – żołnierzy legendarnej Grupy Destrukcyjnej „Wawelberga”, którzy wysadzając mosty na Odrze odcięli Niemcom możliwość dostarczenia wojskowych posiłków na teren Górnego Śląska.
III Powstanie Śląskiego wybuchło w nocy z 2/3 maja 1921 roku jako reakcja na przegrany przez Polskę plebiscyt i niekorzystny dla Polski podział Górnego Śląska. Dzięki powstańczej armii, która liczyła ponad 50000 żołnierzy, po dwóch miesiącach walki ustały a Polsce przypadła najbardziej uprzemysłowiona, wschodnia część regionu. Stała się ona podstawą gospodarki przemysłowej Rzeczpospolitej, odbudowującej się po latach zaborów. Przyznaną Polsce część Górnego Śląska przyłączono uroczyście w czerwcu i lipcu 1922 roku. Całość Górnego Śląska znalazła się w granicach Polski dopiero w roku 1945.

„Żeby Polska była tutaj ...” - film dl Muzeum Historii Polski zrealizował Adam Turula a producentem wykonawczym było Studio Arka Górnośląska z Katowic. Partnerami projektu były też: Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu (dofinansowanie) oraz portal internetowy Dzieje.pl
Adam Turula to niezależny dziennikarz, historyk i producent tv od ponad 25 lat specjalizujący się w tematyce historycznej i edukacyjnej. Przez 16 lat pracował w redakcji programów informacyjnych TVP Katowice, był też wieloletnim wydawcą „Regionalnego Magazynu Historycznego: Było - nie minęło...” Mana swoim koncie kilkadziesiąt produkcji historycznych, dokumentalnych i reporterskich, m.in. zrealizowane dla Muzeum Historii Polski filmy o I i II Powstaniu Śląskim: „Gdy Polska była wielkim marzeniem” oraz „Od Cudu nad Wisłą do Cudu nad Rawą”, ponadto film „Aby żyć trzeba sobie wybaczyć...” o Akcji Wisła, „Za waszą i naszą niewolę” na temat interwencji w Czechosłowacji w 1968 roku czy – zrealizowany wraz z Aleksandrą Fudalą - i wielokrotnie nagradzany - film „Tragedia Górnośląska 1945”. W grudniu 2020 roku premierę miał film biograficzny Adama Turuli, według scenariusza Marii Wilgus „Człowiek służby – rzecz o Eugeniuszu Wróblu”.

Licencja - Licencja Creative Commons – uznanie autorstwa (ponowne wykorzystanie dozwolone)