Aż 9 spośród 58 proponowanych nowych rezerwatów przyrody w województwie

opolskim stanowią tereny nieczynnych kopalń, odkrywkowych bądź głębinowych. Mimo tego, wczytując się w ekspertyzę dotyczącą planowanych rezerwatów, można odnieść wrażenie, że jej autorzy wykazują nieuzasadnioną niechęć do antropogenicznych przekształceń terenu, dokonanych w wyniku eksploatacji górniczej.

Wiosną br. opracowana została ekspertyza dotycząca kierunków rozwoju rezerwatów przyrody w województwie opolskim. Opracował ją zespół przyrodników w ramach zadania „Ochrona ekosystemów wodnych w województwie opolskim”, współfinansowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego województwa opolskiego na lata 2014 – 2020.

W dokumencie opisano ponad pięćdziesiąt obszarów proponowanych do objęcia ochroną rezerwatową, z podaniem walorów przyrodniczych wskazujących na takie działanie. Co ciekawe, w regionie nie kojarzonym  raczej w społecznym odczuciu z branżą górniczą, aż jedna siódma proponowanych rezerwatów to w całości bądź w części tereny dawnych kopalń. W tym gronie znalazły się sztolnie zasiedlone przez nietoperze, podziemna kopalnia gipsu, jak i kamieniołomy bazaltu, granitu czy łupków fyllitowych.

Wczytując się w karty opisowe rezerwatów, łatwo się przekonać, że w niektórych przypadkach, gdyby nie działalność górnicza, to nie powstałyby godne ochrony zbiorowiska roślinne. Przykładowo na terenie proponowanego rezerwatu Gwarkowa Perć w Górach Opawskich odnotowano siedlisko naskalnych zbiorowisk inicjalnych z cennymi i rzadkimi gatunkami roślin, znajdujące się na ścianach dawnego kamieniołomu.

W innym z proponowanych rezerwatów na terenie Nadleśnictwa Prudnik jako walor wymieniany jest profili geologicznych trzeciorzędowych wulkanitów, odsłonięty w trakcie eksploatacji bazaltu.

Autorzy ekspertyzy oceniając walory proponowanych pod ochronę terenów, w kilku przypadkach uznali jednak, że górnicze przekształcenie terenu obniża wartość krajobrazową. Opisując proponowany rezerwat Dzierżysław, autorzy uznali wprawdzie unikatowość pokopalnianego krajobrazu kulturowego, jednak pozostałe po kopalni budowle czy zwały skalne uznali za czynniki obniżające ocenę tego miejsca.

W karcie proponowanego rezerwatu Gwarkowa Perć czytamy: „Wartość krajobrazu jest tu wysoka, ale obniża ją górnicze przekształcenie terenu”. Jest to zaiste kuriozalne stwierdzenie. Gwarkowa Perć to dawny kamieniołom łupków na zboczu Biskupiej Kopy w Górach Opawskich. Właśnie za sprawą zamontowanej w tym kamieniołomie najdłuższej w Polsce stalowej drabinki do wspinaczki skalnej miejsce to cieszy się od dziesięcioleci niesłabnącym zainteresowaniem turystów, podziwiających tamtejsze okazałe ściany skalne.

W województwie opolskim na koniec 2019 r. znajdowało się 37 rezerwatów przyrody. Obejmowały one mniej niż 0,1 proc. powierzchni tego województwa.