rozmawiali o węglu i górnictwie

Sytuację na rynku surowców energetycznych w kontekście bezpieczeństwa dostępu do zasobów omówiono na spotkaniu Zgromadzenia Ogólnego i Komitetu Wykonawczego Euracoal, które odbyło się w Pradze 27 czerwca 2022 roku - poinformowała Polska Grupa Górnicza w komunikacie.

Prezydent Euracoal Vladimir Budinský podkreślił, iż sektor górniczy jest ważniejszy niż kiedykolwiek wcześniej dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, co zaczęło być dostrzegane przez Komisję Europejską. Pakiet propozycji Fit-for-55 przewidywał zmniejszenie zapotrzebowania na węgiel w UE o połowę do 2030 r. W ramach REPowerEU przewiduje się, że zapotrzebowanie na węgiel będzie spadać mniej gwałtownie. W dokumencie roboczym Komisja Europejska pisze, że do 2030 r. zużycie gazu ziemnego będzie o 48 proc. niższe, a węgla o 41 proc. wyższe w porównaniu z Fit-for-55. Rzeczywisty wynik będzie zależał od decyzji politycznych rządów krajowych, co oznacza, że istnieje możliwość ponownej oceny roli węgla w krajowych miksach energetycznych. Jednak z drugiej strony, istnieje istotne ryzyko objęcia metanu z kopalń systemem handlu emisjami. Na to zagrożenie dla sektora górniczego postanowili zwracać uwagę podczas spotkań i konferencji prezydent Vladimir Budinski i wiceprezydent Tomasza Rogala.

Anetta Piszczek z Weglokoksu przedstawiła aktualne trendy na światowym rynku węgla związane m.in. z ożywieniem gospodarczym po covidowym załamaniu się rynków w 2020 r. Rezultatem jest silny wzrost zapotrzebowania na węgiel. Biorąc pod uwagę odbicie w światowej produkcji przemysłowej, globalny popyt na węgiel wzrósł o 6 proc. w 2021 r., zbliżając się do rekordowych poziomów osiągniętych w latach 2013 i 2014. Produkcja energii z węgla wzrosła w 2021 r. o 10 proc., do czego przyczyniły się rekordowo wysokie ceny gazu i niewystarczająca produkcja energii z OZE.

Prezes PGG i wiceprezydent-senior Euracoal Tomasz Rogala zwrócił uwagę na problemy logistyczne związane z importem węgla do Europy, a także na kwestię wymogów jakościowych i zapotrzebowania na specyficzny typ produktu, jak węgiel opałowy dla rynku komunalno-bytowego w Polsce. Przewodnicząca Komitetu Rynkowego Anetta Piszczek poinformowała, że węgiel o odpowiednim uziarnieniu jest produkowany w Polsce (ale w niewystarczającej ilości), Rosji (na którą nałożono embargo) i Kolumbii (z której cały węgiel został sprzedany w ramach umów wieloletnich).

Jednym z kolejnych podpunktów agendy spotkania było omówienie sprawozdań z działalności pozostałych Komitetów Euracoal, tj. Komitetu ds. Polityki Energetycznej i Środowiskowej oraz Komitetu Badań Technicznych. Poruszono problematykę Zielonego Ładu oraz zaktualizowano informacje na temat Fit for 55 oraz dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych (IED), a także przyszłych kierunków programu badawczego RFCS w ramach Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych.

Szczególnie istotną kwestią było rozporządzenie dotyczące metanu, które zakłada kolejne ograniczenia stosowania systemu odpowietrzania i spalania. W konsekwencji takie zapisy oznaczać będą wzrost kosztów działalności kopalń i presję na ich szybsze zamykanie.

W ramach spotkania przedstawiona została przez Jurija Czeredniczenkę - dyrektora w DTEK sytuacja w Ukrainie, gdzie 8 proc. zainstalowanych mocy elektroenergetycznych zostało zniszczonych, a kilkanaście procent znajduje się obecnie na terenach okupowanych. Przewiduje się około 17-procentowy spadek zapotrzebowania na energię w pierwszym półroczu 2022 r. w porównaniu do 2021 r. Ponadto występują duże problemy logistyczne w zaopatrzeniem w węgiel elektrowni z uwagi na zniszczenia torów, a także zniszczenie części systemu przesyłowego. Przedstawiciel DTEK zaprezentował również usytuowanie infrastruktury energetycznej z ujęciem terenów okupowanych przez Rosję. Ukraiński gość podziękował też za wsparcie członkom Euracoal, w szczególności PGG i prezesowi Tomaszowi Rogali, który nazajutrz po rosyjskiej agresji na Ukrainę skontaktował się i zaoferował pomoc.

Sekretariat Euracoal przedstawił przyszłą rolę węgla w Europie w ramach propozycji REPowerEU, której podstawowym celem jest skończenie zależności od rosyjskich surowców energetycznych. Plan ma zostać zrealizowany poprzez podniesienie celu OZE z 40 proc. do 45 proc. w 2030 r., czterokrotne zwiększenie celu „zielonego wodoru” do 20 megaton w 2030 r. i zastosowanie oszczędności energii w wysokości 13 proc. w 2030 r. (zamiast pierwotnie zakładanych 9 proc.). Ponadto w planie REPowerEU założono, że obecnie funkcjonujące moce węglowe mogą być wykorzystywane dłużej niż planowano, zwiększenie o 41 proc. (105 TWh) energii z węgla względem pakietu Fit-for-55 (co i tak oznacza spadek o 36 proc. względem 2019 r.).

W kolejnej części spotkania uczestnicy zaznajomili się z sytuacją na rynkach energetycznych i surowcowych w każdym kraju członkowskim stowarzyszenia wraz z korektami wcześniejszych planów dekarbonizacyjnych z uwagi na obecną sytuację polityczną.

Istotna dyskusja członków Euracoal wywiązała się pod koniec spotkania, gdy prezes PGG Tomasz Rogala zwrócił uwagę na ostatnie głosowanie poprawek do ustawy o handlu emisjami w Parlamencie Europejskim. Przekazał, iż z proponowanych zmian tylko dwie są neutralne dla sektora górniczego i energetycznego, a pozostałe negatywne. Stoi to w sprzeczności z deklaracjami polityków unijnych o węglu jako paliwie przejściowym, a także z decyzjami krajów unijnych, jak Niemcy, Austria czy Holandia, które przywracają bloki węglowe z rezerwy jako źródło taniej i pewnej energii elektrycznej. Prezes Tomasz Rogala zaproponował opracowanie wspólnego stanowiska Euracoal, które zostanie przedstawione w trakcie planowanych spotkań i konferencji z interesariuszami.