W tym roku mija 40 lat od pacyfikacji kopalni Wujek. Dlatego dokładnie 16 grudnia

ma zostać otwarte po rozbudowie Śląskie Centrum Wolności i Solidarności. W związku z rokiem jubileuszowym remonty i prace konserwacyjne objęły też Krzyż-Pomnik poświęcony dziewięciu górnikom z Wujka, którzy stracili życie w czasie pacyfikacji kopalni.

22 czerwca z monumentu został ściągnięty drewniany krzyż. Przez 30 lat wisiał on w ramionach Krzyża-Pomnika.

Trafił do firmy Efekt, która specjalizuje się w renowacjach obiektów i budynków. Eksperci zajmują się uzupełnieniem ubytków. Ponadto usunięta zostanie warstwa brudu, która nagromadziła się przez lata. Przywrócony także zostanie naturalny kolor krzyża. Na sam koniec zostanie on pokryty odpowiednimi specyfikami, aby był zabezpieczony na kolejne lata – wyjaśnił dyrektor ŚCWiS Robert Ciupa.

Krzyż upamiętniający tragedię górników został postawiony 17 grudnia 1981 r. za murem kopalni, w wyłomie powstałym po wdarciu się czołgu na teren zakładu. Powieszono na nim 7 lamp górniczych. Ten pierwszy krzyż „nieznani sprawcy” połamali i zbezcześcili w nocy z 27 na 28 stycznia 1982 r. W obawie przed rozruchami komisarz wojskowy kopalni polecił postawić nowy. Odtąd krzyż przy kopalni Wujek stał się miejscem symbolicznym upamiętniającym ofiary stanu wojennego, w tym szczególnie poległych górników. W rocznicę tragedii zbierali się pod nim ludzie pragnący uczcić pamięć ofiar.

Funkcjonariusze milicji stale patrolowali okolicę i często skutecznie przeszkadzali w zebraniach pod krzyżem. 20 czerwca 1983 r. podczas pielgrzymki papieża Jana Pawła II, w drodze do Katowic, oczekujący go wierni zebrani na lotnisku w Muchowcu zauważyli, że papieski śmigłowiec zniżył się nad kopalnią i rzucono z niego wiązankę kwiatów.

Prawa do modlenia się pod krzyżem górników z Wujka domagał się biskup Herbert Bednorz. 16 marca 1984 r. zebranemu w katowickiej katedrze duchowieństwu oznajmił, że udaje się pomodlić pod zapomnianym krzyżem w Katowicach, gdzie wiernym nie pozwala się przebywać i modlić. Razem z biskupem pod krzyż poszli księża i kilkuset wiernych, a milicyjny patrol pilnujący dostępu do miejsca pamięci nie zatrzymał procesji.

Renowacji jest poddawany także cały Krzyż-Pomnik poświęcony wydarzeniom sprzed czterech dekad.

– Prace obejmują wszystkie elementy pomnika. Czyścimy m.in. tablice znajdujące się na murze. Okazało się także, że konieczne będzie jego wzmocnienie. Tym samym są to prace nie tylko renowacyjne, ale także budowlane – mówi dyrektor Ciupa. Dodaje, że gdy prace się już zakończą, to wtedy drewniany krzyż powróci na swoje miejsce. Wszystkie działania mają się zakończyć do 13 września. Całość prac będzie kosztować ponad 140 tys. zł. Środki te zapewnił samorząd województwa śląskiego. O dofinansowanie starało się Śląskie Centrum Wolności i Solidarności.

Pomnik-Krzyż został wzniesiony z inicjatywy powstałego w 1989 r. Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Górników Kopalni Węgla Kamiennego Wujek w Katowicach Poległych 16.12.1981. W połowie listopada 1990 r. został rozstrzygnięty konkurs na projekt pomnika. Spośród 12 zgłoszonych prac wygrała praca nr 5 autorstwa Aliny Borowczak-Grzybowskiej i Andrzeja Grzybowskiego.