Koksownia Jadwiga szykuje się do obchodów 140-lecia

 

 

Koksownia Jadwiga w Zabrzu, należąca do spółki JSW Koks, jest nie tylko najstarszym istniejącym zakładem koksowniczym w Polsce, ale również należy do najstarszych na świecie. Gdy powstawała w 1884 r. – jako część koncernu Borsiga – Polski nie było na mapach, a Zabrze należało do Cesarstwa Niemieckiego. W 2024 r. zakład będzie obchodzić jubileusz 140 lat nieprzerwanej pracy. W związku z rokiem jubileuszowym pojawiła się prośba skierowana do pracowników, emerytów oraz pasjonatów historii koksowni o udostępnianie pamiątek, zdjęć, dokumentów i innych rzeczy związanych z Koksownią Jadwiga.

Jak podano na stronie internetowej JSW Koks, przedmioty związane z dziejami zakładu można przekazywać w dwóch lokalizacjach w godzinach pracy, czyli od 7.00 do 15.00. Pierwsza z nich to sekretariat Koksowni Jadwiga w budynku dyrekcji koksowni oraz Dział Promocji i CSR, budynek „B” w Zabrzu przy ul. Pawliczka 1. W sprawach zbiórki można kontaktować się z Markiem Filasem (tel. 32 4164371 lub 609 424 975).

Zakład produkcji koksu został uruchomiony w 1884 r. przy Hucie Borsiga w Zabrzu. Przetrwał dwie wojny światowe. W trakcie pierwszej oraz w latach następnych, aż do 1929 r. zdolności produkcyjne koksowni wynosiły 750 t koksu na dobę. 

W 1929 r. przeprowadzono modernizację zakładu, w ramach której m.in. wybudowano nową baterię oraz wyremontowano oddział węglopochodnych, dzięki czemu w koksowni oprócz gazu koksowniczego zaczęto produkować: siarczan amonu, wodę amoniakalną, benzol, toluen, ksylen i naftalen. Przeprowadzono zmiany organizacyjne, w wyniku których powstała spółka Borsig Kokswerke koncentrująca swoją działalność na wydobyciu węgla oraz produkcji koksu i węglopochodnych. 

W okresie drugiej wojny światowej, koksownia Jadwiga pracowała w miarę normalnie, produkując 790 t koksu na dobę. Aby ochronić obiekty przemysłowe przed nalotami bombowymi, na jej terenie utworzono obóz jeńców alianckich. W styczniu 1945 r., gdy zbliżał się front, w czasie panicznego wycofywania armii i administracji niemieckiej, koksownia została zatrzymana. Uruchomiono ją ponownie dopiero trzy lata później, w 1948 r. jako zakład jednobateryjny o zdolności produkcyjnej 264 tys. t koksu rocznie.

Do roku 1968 w koksowni uruchomiono dwie nowe baterie, z których jedna o zdolności produkcyjnej 250 tys. t koksu rocznie, jest eksploatowana do dziś.

W 1980 r. Koksownia Jadwiga weszła w skład Kombinatu Koksochemicznego Zabrze. Lata 1990-2009 są latami szczególnego rozwoju zakładu. W tych latach koksownia stała się zakładem nowoczesnym, produkującym koks najwyższej jakości z zachowaniem właściwych standardów ochrony środowiska.

Do najważniejszych inwestycji przeprowadzonych w latach 2003-2008 zaliczyć można: remont zbiornika gazu, remont kapitalny wieży gaszenia, remont potokowy baterii koksowniczej, wymianę odbieralników na baterii koksowniczej, budowę nowatorskiej, biologicznej oczyszczalni ścieków, budowę nowoczesnych stanowisk do załadunku smoły i benzolu oraz uruchomienie monitoringu benzolowni. Zakład od 30 lat eksportuje koks głównie na rynek austriacki, słowacki i niemiecki. W ofercie jest koks niskofosforowy oraz koks łamany.