powrócił do Tarnowskich Gór

 „Niechaj staną do szeregów ci, którzy pracują w kopalniach, jak i ci, którzy sterani ciężką pracą górniczą odpoczywają po długich latach pracy” – tymi słowami Fryderyk Antes, w okresie międzywojennym burmistrz Tarnowskich Gór, zapraszał do świętowania Barbórki.

Zwyczaj sprzed prawie wieku powrócił do Tarnowskich Gór z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej w 2019 r. Potem była przerwa w jego organizowaniu ze względu na pandemię i przed rokiem ponownie postanowiono świętować. I tak też było 10 grudnia. Barwny korowód gwarków przeszedł ulicami Tarnowskich Gór.

Górniczą brać pod tarnogórskim magistratem przywitały władze miasta. Odprawiono też mszę w kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła.

Tarnogórscy gwarkowie skupieni wokół działającego w mieście i powiecie Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej są zdania, że kult patronki górników wziął początek właśnie na Ziemi Tarnogórskiej. Okazuje się bowiem, że święta miała tu od wieków sporą rzeszę wyznawców. Odpowiedzialni za ten stan rzeczy byli jezuici, którzy przybyli do Tarnowskich Gór pod koniec XVII w.

Jak donoszą kroniki, to właśnie zakonnicy mieli zainspirować powstanie bractwa św. Barbary już w 1721 r., przy tarnogórskiej parafii Piotra i Pawła. Ówczesny proboszcz parafii, ksiądz Andrzej Augustyn Ziebrowski napisał z tej okazji do Stolicy Apostolskiej list z prośbą o oficjalne zatwierdzenie istniejącego już bractwa. W międzyczasie rozpoczął on wraz z opiekunami kościoła, którymi byli okoliczni właściciele ziemscy i górnicy, budowę przykościelnej kaplicy ku czci świętej. Ukończono ją w 1730 r.

Z kolei 16 lipca 1784 r. w szybie Rudolphine odkryto złoża rud srebronośnych. Wkrótce potem na miejscu założono Królewską Kopalnię Fryderyk, uruchomiono także pierwszą w regionie maszynę parową. Oba momenty uważa się nie tylko za początek drugiej tarnogórskiej rewolucji górniczej, symboliczny start europejskiej rewolucji przemysłowej, ale także za prapoczątek przemysłowego Górnego Śląska, jaki znamy dziś.

- Charakteryzuje nas także ciągłość tradycji, choć wydobycie zakończyło się tutaj ponad sto lat temu – zaznacza Zbigniew Pawlak, prezes zarządu Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej.

I jeszcze jedna ważna kwestia:

„Zwyczaje związane z kultem św. Barbary oraz tradycje górników kopalni kruszcowych na ziemi tarnogórskiej”. Tak brzmi nowy element wpisany w marcu 2023 r. na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. O tenże wpis od kilku miesięcy starali się przedstawiciele Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, którzy kilka lat temu doprowadzili 28 pogórniczych artefaktów na listę UNESCO. I stad też tegoroczna Barbórka w Tarnowskich Górach była wyjątkowa.

Tarnogórzanie z dumą odnoszą się do swej górniczej przeszłości. Patronkę górników odnajdziemy w wielu miejscach, jak choćby w kościele pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, gdzie znajduje się obraz św. Barbary oraz pochodząca z 1730 r. kaplica ku czci świętej. Udając się do Muzeum w Tarnowskich Górach zobaczyć można XIX-wieczny obraz ze świętą Barbarą z przemysłowym górniczym krajobrazem miasta.