.Co łączy Jasną Górę i Candelarię

 Candelaria to małe miasteczko leżące na Teneryfie nad samym oceanem. Jest najważniejszym ośrodkiem kultu maryjnego i pielgrzymek na Wyspach Kanaryjskich.

Bazylika i Królewskie Sanktuarium Maryjne Matki Bożej Gromnicznej w Candelarii poświęcone zostało patronce Wysp Kanaryjskich. Jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc pielgrzymkowych w Hiszpanii. Wewnątrz bazyliki, tak jak i w sanktuarium jasnogórskim, znajduje się wizerunek Czarnej Madonny.

Z definicji to rzeźba lub obraz przedstawiający Maryję lub Maryję z Dzieciątkiem, na którym jest ona ukazana z ciemnym lub czarnym odcieniem skóry, wykonane przeważnie w Europie w okresie średniowiecza lub wcześniej.

Najbardziej znanymi poza ikoną Matki Bożej Częstochowskiej są: ikona Maryi w bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie, Madonna z Montserrat i właśnie figura Matki Bożej z Candelarii.

Nie zrozumiemy fenomenu tego miejsca, nie znając jego historii oraz przeplatającej się z nim legendy.

W XIV wieku dwójka pasterzy, rdzennych mieszkańców Wysp Kanaryjskich - Guanczów, doświadczyła cudownego odkrycia posągu Matki Boskiej. Prowadząc swoje bydło w kierunku plaży zauważyli, że zwierzęta nie chcą iść dalej. Jeden z pasterzy postanowił sprawdzić, o co chodzi i przekroczywszy strumyk, poszedł dalej. W jednej z jaskiń znalazł tajemniczy posąg przedstawiający kobietę trzymającą na prawym ramieniu dzieciątko, a w lewej dłoni świecę (hiszp. candela – świeca). Pamięć o tym wydarzeniu przetrwała wśród Guanczów do czasu podboju archipelagu przez Hiszpanów. Była przez nich czczona jako „Madre del Sol” (Matka Słońca).

Hiszpańska konkwista miała na celu nawracać barbarzyńskie ludy na wiarę chrześcijańską. Jak zdumieni musieli być pierwsi konkwistadorzy, gdy po wylądowaniu na Teneryfie w 1492 r. zobaczyli, że tutejsze „hordy dzikusów” modlą się do Matki Boskiej Gromnicznej. Guanczowie zaprowadzili Hiszpanów do jaskini Achbinico, znajdującej się na brzegu morza tuż za dzisiejszym kościołem, i tam pokazali figurkę Matki Boskiej trzymającej w jednej ręce Dzieciątko, a w drugiej świecę. Figurkę wyrzuciło na morze pewnie z jakiegoś rozbitego statku. Miejscowi czcili ją nabożnie z powodu wielu cudów, jakie Matka Boska ich zdaniem czyniła od lat. Niestety, konkwistadorzy nie odstąpili od swojej misji podboju. Szybko odbyła się pierwsza msza święta w jaskini z figurką. Zarządzono wybudowanie kaplicy, gdzie odbył się chrzest Guanczów – tych, którzy przeżyli.

Figurka nazywana przez Guanczów Chaxiraxi znajdowała się w grocie Cueva de Achbinico do roku 1826, gdy na skutek ulewy wpadła do oceanu i zaginęła. Kilka lat później miejscowy rzeźbiarz Estévez del Sacramento stworzył nową figurkę, którą po dzień dzisiejszy można oglądać we wnętrzu bazyliki.

Bazylika, do której pielgrzymują wierni z całego archipelagu, została ukończona w 1959 r. Może pomieścić nawet 5 tysięcy wiernych. Wcześniej, co najmniej od początku czasów chrystianizacji Wysp Kanaryjskich, w jej miejscu wznoszono inne świątynie. Od 1672 r. istniało tutaj sanktuarium maryjne, które spłonęło. W 2011 r. papież Benedykt XVI podniósł status świątyni do rangi bazyliki mniejszej. We wnętrzu znajduje się ołtarz główny z posągiem patronki Wysp Kanaryjskich – Virgen de Candelaria. Sprawujący pieczę nad sanktuarium dominikanie mieszkają aktualnie w murach klasztoru Real Convento de Nuestra Señora de la Candelaria. Główne święta maryjne mają miejsce dwa razy w roku: 2 lutego oraz 15 sierpnia.

Guanczów już dawno nie ma, a wyspy otrzymały status regionu autonomicznego. Mają odrębną flagę, hymn oraz herb. Dzisiaj, w dobie coraz dokładniejszych badań genetycznych, modne jest podobno przyznawanie się do pokrewieństwa z podbitymi tubylcami. Programy szkolne także eksponują silnie pamięć o Guanczach. Dzieci w szkole mają nawet lekcje z gwizdania. Guanczowie komunikowali się w górach właśnie za pomocą gwizdów.

Na Teneryfie nie jest łatwo uwolnić się od ich śladów – to swoisty pośmiertny triumf pokonanych. Najpopularniejszym placem w Candelarii jest ten przy samej bazylice – Plaza de la Patrona de Canarias. Znajduje się na nim dziewięć wykonanych z brązu posągów przedstawiających muskularne postaci dawnych wodzów – tzw. Menceyes. Przypominają o czasach, kiedy wyspą władali jej rdzenni mieszkańcy. W zamierzeniu rzeźbiarza mają właśnie w tym mieście na brzegu oceanu bronić czci małej świętej figurki...