To jedna z najważniejszych kopalń

 4 grudnia 2024 r. należąca do Jastrzębskiej Spółki Węglowej kopalnia Pniówek obchodzi 50-lecie działalności. - To pół wieku wydobycia węgla koksowego, rozwoju, ale też tragicznych katastrof górniczych. Zakład wciąż pozostaje jedną z najważniejszych kopalni należących do Jastrzębskiej Spółki Węglowej, z bogatą przeszłością i niewątpliwie perspektywami na przyszłość - informują przedstawiciele JSW.

Z okazji okrągłego jubileuszu przedstawiciele JSW przypominają historię kopalni Pniówek. Kopalnia Pniówek liczy sobie 50 lat, ale prace geologiczno-rozpoznawcze złóż węgla na jej obecnym obszarze górniczym prowadzono już na przełomie XIX i XX wieku. Pierwsze otwory odwiercono w latach 1890-1909. Jeszcze przed I wojną światową, posiadające nadanie górnicze Gwarectwo Księcia Pszczyńskiego planowało budowę kopalni na tym terenie. Ale na planach się skończyło.

Od 1956 r., w związku z rozbudową Rybnickiego Okręgu Węglowego rozpoczęto intensywne prace geologiczno-rozpoznawcze złoża otworami wiertniczymi, które z różnym nasileniem trwały do 1981 r. Pierwszy obszar górniczy na terenie, który należy obecnie do Pniówka pod nazwą „Krzyżowice”, utworzono w 1962 r. Opracowany wówczas projekt zakładał budowę w tym miejscu kopalni o modelu klasycznym, dwupoziomowym, o docelowym wydobyciu 15 tys. ton węgla na dobę. Realizacja inwestycji miała trwać 9 - 15 lat. Na podstawie projektu ówczesny wiceprezes Rady Ministrów wydał zezwolenia na rozpoczęcie budowy kopalni. Roboty przygotowawcze rozpoczęto w drugim kwartale 1963 r. Zostały one jednak wstrzymane w lutym następnego roku, ze względu na ograniczenia nakładów na inwestycje górnicze. Jedną z przyczyn była propagowana wówczas teoria o tzw. zmierzchu węgla.

Do inwestycji wrócono w 1966 r. Powołano wówczas zespół ministra górnictwa i energetyki, który opracował nowy projekt koncepcyjny kopalni Pniówek, o modelu jednopoziomowym, z uwzględnieniem wysokiej koncentracji wydobycia wynoszącego 15 tys. ton węgla.

Koncepcja ta została przyjęta w 1967 r. przez ówczesne Kolegium Ministerstwa Górnictwa i Energetyki. Po odwierceniu 27 otworów w polu „Krzyżowice” i opracowaniu w 1968 r. dokumentacji geologicznej - w 1970 r. zapadła decyzja o rozpoczęciu budowy kopalni. W tym samym czasie utworzono nowy obszar górniczy pod nazwą „Krzyżowice I” i przystąpiono do głębienia szybów. Wmurowanie aktu erekcyjnego budowy kopalni Pniówek nastąpiło 12 lipca 1971 r. Rok później rozpoczęto drążenie przekopów na poziomie 580 m i 705 m.

Budowa kopalni Pniówek była najważniejszą inwestycją w polskim górnictwie węgla kamiennego w latach 1966-1974. Realizowano ją przy skróconym cyklu, limitującym pierwsze wydobycie węgla, przez zastosowanie techniki nasuwań uprzednio zmontowanych obiektów, głównie wież szybowych. W sierpniu 1974 r. rozpoczęto eksploatację pokładu 359/1 w ścianie S-1, a rok później przystąpiono do eksploatacji pokładów 359/3 i 360/1. Oficjalnie kopalnia Pniówek uruchomiona została podczas uroczystości barbórkowych 4 grudnia 1974 r.

Była jednostką produkcyjną z jednym ruchem wydobywczym, w kamiennym modelu udostępnienia pokładów na poziomach 705 m - wydobywczym i 580 m - wentylacyjnym.

Kopalnia posiada pięć szybów, z których trzy zlokalizowane są na terenie głównym. Pozostałe dwa są peryferyjne. Główny transport dołowy stanowią w pełni zautomatyzowane przenośniki taśmowe, sprzężone ze zbiornikami wyrównawczymi węgla. Transport materiałowy do przodków ścianowych i wyrobisk korytarzowych odbywa się za pomocą kolejek podwieszanych.

Wzbogacanie całości urobku prowadzone jest w Zakładzie Przeróbki Mechanicznej Węgla. Zweryfikowaną do poziomu 12,5 tys. ton na dobę zdolność wydobywczą kopalnia osiągnęła w 1986 r. – 12 lat po uruchomieniu.

Kopalnia Pniówek prowadzi eksploatację w dwóch złożach: Pniówek i Pawłowice 1. Zostały one udokumentowane głębokości do 1300 m. Wyróżniają się dużą zasobnością w węgle koksujące o bardzo dobrych parametrach, których jakość rośnie wraz z głębokością. Rozkład typów wskazuje na znaczną przewagę w złożu węgli ortokoksowych, typu 35.1 i 35.2. Stanowią one około 74 proc. zasobów bilansowych. Pozostałą wielkość stanowią węgle gazowo-koksowe typu 34.1 i 34.2 Udokumentowanych jest 62 pokładów bilansowych, w tym 24 przemysłowych. Miąższość pokładów wynosi od 0,7 do 6,5 m. Zasoby węgla w obu złożach wg stanu na 31.12.2023 roku przewidziane do zagospodarowania w okresie ważności koncesji do 31.12.2051 roku wynoszą: zasoby bilansowe – 1 523 782 tys. t, zasoby przemysłowe – 217 695 tys. t, zasoby operatywne – 127 052 tys. t.

Kopalnia Pniówek ma też w swojej historii tragiczne wydarzenia. W kwietniu 2022 roku doszło do jednej z największych katastrof w historii polskiego górnictwa. W wyniku wybuchów metanu zginęło 16 górników, a 30 zostało rannych. Po kolejnych wybuchach akcję ratowniczą zawieszono, a ciało ostatniego górnika zostało odnalezione dopiero w październiku 2023 r.

W kopalni realizowanych jest wiele inwestycji, które są niezbędne do prawidłowego jej funkcjonowania oraz zapewnienia wydobycia na wysokim poziomie. Najważniejsze inwestycje realizowane obecnie w kopalni Pniówek to: w ostatnim czasie pogłębiono szyb III do poziomu 1053, wydłużanie górniczego wyciągu szybowego szybu II do poziomu 1000 (przedział wschodni), zakupy gruntów w celu rozbudowy obiektu ziemnego „Kościelniok”, modernizacja obiegu wodno-mułowego oraz układu wtórnego wzbogacania przerostu w Zakładzie Przeróbki Mechanicznej Węgla, rozwój odmetanowania kopalni (PROJEKT REM), rozbudowa parkingu dla pracowników kopalni, wykonanie instalacji c.w.u. w budynku łaźni.

Przez 50 lat działalności kopalnia Pniówek wydrążyła w sumie 1 186 250 km wyrobisk korytarzowych, a ilość wydobytego węgla wynosi 153 738 657 t.

Kop. Pniówek

foto. Katarzyna Zaremba-Majcher