Najstarszym ośrodkiem górniczo-hutniczym w Polsce jest dzisiejszy Złoty Stok. Jego udokumentowaną 1000-letnią historię obchodzono w 1933 roku. To tutaj w roku 1769 powstał pierwszy Wyższy Urząd Górniczy, późniejszym jego dyrektorem został (1779 r.) Fryderyk Wilhelm hrabia von Reden – współtwórca rewolucji przemysłowej na Górnym Śląsku.
Dzieje Złotego Stoku były tak zmienne jak zmienne były burzliwe losy całego Dolnego Śląska. Historia miasta była zawsze ściśle związana z rozwojem górnictwa złota, a potem arsenu.
W ciągu setek lat historii zmieniały się również nazwy Złotego Stoku. Zdaniem kronikarzy niemieckich najstarsza nazwa miasta brzmiała GROSENA, mająca wg nich etymologiczny związek z nazwą Goldstadt (Złote Miasto). Z kolei badacze czescy uważają, że nazwa GROSENA ma słowackie pochodzenie oznaczające grodziszcze, gród (znaleziska dokonane w okresie I wojny światowej przy wylocie Sztolni Gertrudy wskazywałyby na podjęcie prac górniczych już w VII i VIII wieku prawdopodobnie przez Serbów łużyckich, którzy wcześniej zajmowali się wydobywaniem w Słowacji srebrnonośnych rud miedzi. Stąd słowackie pochodzenie GROSENY).
Badacze niemieccy podają również, że począwszy od 933 roku pierwsi germańscy (lub frankońscy) poszukiwacze złota, miejscowość tę nazwali RYCHSTEYN i stąd wzięła się późniejsza nazwa REICHENSTEIN (bogaty kamień).
W kronikach czeskich przez setki lat Złoty Stok znany jest pod nazwą RYCHLEBY związaną prawdopodobnie z wymienioną poprzednio nazwą RYCHSTEYN (dotąd jeszcze czeskie pasmo Gór Złotych nosi nazwę Rychlebskych Hor).
Od 1945 roku utrwaliła się dopiero nazwa ZŁOTY STOK. Ostatnią kopalnię (rud Arsenu) zamknięto w 1961 roku.
W ostatnich latach miasto straciło na znaczeniu jako ośrodek przemysłowy, równocześnie stając się ośrodkiem turystycznym znanym przede wszystkim z Muzeum Górnictwa i Hutnictwa Złota (potocznie "Kopalnia Złota").
Poznajmy choć w skrócie historię tego miasta.