autor: Jacek Madeja
Należąca do Taurona Wydobycie kopalnia Brzeszcze świętuje w tym roku 120. rocznicę powstania
Tegoroczne uroczystości barbórkowe w Zakładzie Górniczym Brzeszcze według wstępnych ustaleń odbędą się 1 grudnia. Jak wskazują przedstawiciele Taurona Wydobycie, obchody będą miały szczególny charakter, bo będą połączone z okrągłymi urodzinami kopalni.
Warto w tym miejscu przypomnieć historię ZG Brzeszcze, który jest najstarszą kopalnią węgla kamiennego w Małopolsce. Historia zakładu sięga początków poprzedniego stulecia. Wszystko zaczęło się od krakowskiego prawnika, przedsiębiorcy i finansisty dr. Arnolda Chaima de Porada Rappaport, który w Brzeszczach – niewielkiej małopolskiej miejscowości – rozpoczął wiercenia poszukiwawcze. Dokopał się do węgla, a kopalni nadano pola górnicze nazwane imionami córek Rappaporta – „Bronisława”, „Łucja”, „Felicja”, „Eugenia”. W 1903 roku zaczęto drążyć szyb, któremu nadano nazwę Andrzej I. W 1907 r. założono pierwszy poziom wydobywczy na głębokości 109 m i rozpoczęto eksploatację. Równocześnie budowano infrastrukturę kopalni oraz domy mieszkalne. Sprowadzano i instalowano nowoczesne maszyny i urządzenia. W kolejnych dekadach zakład sukcesywnie się rozrastał.
Po I wojnie światowej w dniu 3 listopada 1918 r. Polska Komisja Likwidacyjna przejęła kopalnię, która stała się własnością państwa polskiego. Kopalnia stała się jedyną państwową kopalnią II Rzeczypospolitej i z końcem 1919 roku przeszła pod zarząd Ministerstwa Przemysłu i Handlu. Na mocy rozporządzenia prezydenta RP z 17 marca 1927 r. gwarectwo Brzeszcze zostało przekształcone w przedsiębiorstwo skomercjalizowane i pod nazwą Państwowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” otrzymało osobowość prawną i zostało wpisane do rejestru handlowego. Krótko przed II wojną światową Zakład Górniczy Brzeszcze produkował ok. 1,5 mln ton węgla rocznie. Na czas wojny przejęta kopalnia służyła okupantom pod szyldem koncernu Hermann Goering.
Pierwsze powojenne lata kopalnia wykorzystała na przywrócenie swoich mocy produkcyjnych. Wydobycie węgla szybko zaczęło wzrastać, osiągając w 1949 roku 1 177 tys. ton. Wraz z rozwojem kopalni zmieniały się również Brzeszcze. Od 1993 roku kopalnia Brzeszcze została jedną z ośmiu kopalń, które weszły w skład spółki akcyjnej Skarbu Państwa o nazwie Nadwiślańska Spółka Węglowa z siedzibą w Tychach.
Kolejną ważną datą był 2000 rok – wtedy ukończono budowę szybu wentylacyjnego Andrzej IX. Został on wyposażony w urządzenia wyciągowe kontrolno-rewizyjne, a w 2002 roku w stację wentylatorów o wydajności 20 tys. m sześc./min. Z dniem 1 lutego 2003 r. KWK Brzeszcze weszła w skład grupy kopalń i zakładów Kompanii Węglowej. W 2005 roku po połączeniu z kopalnią Silesia zakład górniczy przyjął nazwę KWK Brzeszcze-Silesia i stał się dwuruchowym zakładem górniczym prowadzącym eksploatację w czterech ścianach wydobywczych.
Następnie w wyniku podjętej przez zarząd Kompanii Węglowej decyzji o sprzedaży ruchu II Silesia, kopalnia wróciła do poprzedniej nazwy KWK Brzeszcze i była nadal Oddziałem Kompanii Węglowej. W maju 2015 roku zarządy Kompanii Węglowej oraz Spółki Restrukturyzacji Kopalń zawarły umowę, na mocy której przekazano KWK Brzeszcze do SRK.
Zawiązana 31 lipca 2016 roku przez Tauron Polska Energia spółka Nowe Brzeszcze Grupa Tauron w dniu 31 grudnia 2015 r. nabyła od SRK oznaczoną część Zakładu Górniczego Brzeszcze jako zorganizowaną część przedsiębiorstwa i od dnia 1 stycznia 2016 r. rozpoczęła działalność związaną z wydobywaniem, wzbogacaniem i sprzedażą węgla kamiennego.
1 grudnia 2016 roku dokonano połączenia Taurona Wydobycie z siedzibą w Jaworznie (jako spółki przejmującej) z Nowe Brzeszcze Grupa Tauron z siedzibą w Brzeszczach (jako spółką przejmowaną). W wyniku połączenia ZG Brzeszcze stał się trzecim zakładem górniczym w spółce Tauron Wydobycie.
Obszar górniczy ZG Brzeszcze ma powierzchnię niemal 30 km kw. Złoże węgla kamiennego Brzeszcze zostało udokumentowane do głębokości zalegania pokładu 510, tj. do głębokości około 1 150 m. Kopalnia posiada zasoby operatywne węgla wielkości 56,5 mln ton, przy czym prawie 42 proc. zlokalizowanych jest w najbardziej produktywnym pokładzie 510.
Niestety ZG Brzeszcze jest jednostką metanową. Metan jest pozyskiwany przy pomocy otworów drenażowych, chodników metanowych oraz ujmowany zza tam izolacyjnych. Za pośrednictwem sieci rurociągów i stacji odmetanowania metan wydobywany jest na powierzchnię i gospodarczo wykorzystywany. Jak podkreślają przedstawiciele Taurona Wydobycie, kopalnia Brzeszcze jest liderem w technologii zagospodarowaniu metanu.