złożony do UNESCO, rozstrzygnięcie pod koniec 2025 r.

 Wniosek o wpisanie „Barbórki i tradycji górniczych” został złożony w środę, 27 marca, do Sekretariatu Konwencji UNESCO 2003 w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego - podało Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu.

Wniosek złożyły wspólnie grupy górnicze z Polski, Austrii i Luksemburga. Spodziewany wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości nastąpi podczas sesji Komitetu Międzyrządowego ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w grudniu 2025. Koordynatorem prac nad wnioskiem był Departament Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Inicjatywa swój początek w Zabrzu, gdzie w 2018 r. zrodził się pomysł przygotowania wielonarodowego wniosku o wpis obchodów Barbórki na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa ludzkości.

Poza Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, akces do wniosku zgłosiły z terenu Górnego Śląska m.in. liczne organizacje pozarządowe zrzeszające górników z regionu, spółki węglowe, branżowe związki zawodowe, Wyższy Urząd Górniczy oraz Politechnika Śląska. We wniosku podkreślono szczególną rolę górniczych orkiestr dętych w obchodach barbórkowych, które także stały się sygnatariuszami dokumentu. Również pracownicy instytucji z Wałbrzycha i Rybnika, a także górnicy z Bochni, Wieliczki, Tarnowskich Gór przez złożony podpis stali się integralną częścią przygotowanego materiału.

Przypomnijmy, że 22 października ubiegłego roku w Warszawie odbyła się uroczysta gala, podczas której poinformowano o wpisaniu 15. zjawisk na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wśród nich znalazła się m.in. Barbórka górników węgla kamiennego na Górnym Śląsku.

Ochrona niematerialnego dziedzictwa, jakim jest świętowanie Barbórki, polega na zabezpieczaniu różnorodnej dokumentacji dotyczącej obchodów, prowadzeniu badań naukowych oraz wykorzystywaniu ich efektów m.in. do edukacji i popularyzacji tego święta.

Krajowa Lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego jest jedną z form ochrony dziedzictwa kulturowego, która wynika z podpisanej przez Polskę Konwencji UNESCO z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Lista ma charakter informacyjny i zawiera opis zamieszczonych na niej zjawisk, ich rys historyczny, informacje o miejscu występowania i znaczeniu dla kultywujących je społeczności. Obecnie znajdują się na niej 32 zjawiska.

Jak informowaliśmy w portalu netTG.pl Gospodarka-Ludzie, 14 marca br. w Departamencie Ochrony Zabytków MKiDN, w Warszawie spotkali się depozytariusze górniczych tradycji z Polski. To tam rozmawiano m.in. na temat wniosku i załączników do niego, które w środę, 27 marca, finalnie zostały złożone.