w Rybniku z prestiżową nagrodą Europa Nostra 2024

 

Komisja Europejska oraz Europa Nostra ogłosiły zwycięzców Europejskiej Nagrody Dziedzictwa – Nagrody Europa Nostra 2024. Wśród nich znalazła się Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku! To europejskie wyróżnienie, jakie przyznawane jest projektom, osobom, organizacjom i instytucjom z obszaru dziedzictwa kulturowego. Choć to nie byli pracownicy kopalni wyłożyli pieniądze na rewitalizację, to jest ona poniekąd ich zasługą, bo od lat walczyli o zachowanie górniczego dziedzictwa Rybnika.

Zabytek techniki otrzymał nagrodę w kategorii Konserwacja i Adaptacja, a konkretnie za całościowe podejście do rewitalizacji i dostosowania do nowych funkcji. Kopalnia z 1792 roku jest miejscem kultury, edukacji i rekreacji. Pełni też ważną rolę w integracji lokalnej społeczności.

Nasze dziedzictwo kulturowe jest skarbem, pomostem łączącym naszą przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Zajmuje szczególne miejsce w naszych sercach i życiu codziennym, wzmacniając poczucie przynależności i tożsamości. Serdecznie gratuluję tegorocznym zwycięzcom wyjątkowych osiągnięć – mówi Iliana Ivanova, komisarz europejska do spraw innowacji, badań, kultury, edukacji i młodzieży.

Marek Gołosz, dyrektor Zabytkowej Kopalni Ignacy w Rybniku, podkreślił, że rywalizacja była zacięta, bo zabytki techniki związane z przemysłem ciężkim rzadko są nagradzane.

Wyróżnienie to jest nie tylko wyrazem uznania dla naszego projektu, ale wzmacnia pozycję województwa śląskiego jako europejskiego lidera w zakresie promocji i upowszechniania dziedzictwa kultury przemysłowej, po tym jak w 2017 roku Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w roku 2019 Europejską Nagrodę Dziedzictwa otrzymało Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu za konserwację kompleksu Sztolni Królowa Luiza – mówił.

W konkursie wzięło udział 206 projektów z 38 krajów. Jury wybrało 26 laureatów, w tym trzech z Polski. Oprócz Zabytkowej Kopalni Ignacy prestiżowy tytuł uzyskał Model rewitalizacji rzemiosła Serfenta, Cieszyn w kategorii Edukacja, Szkolenia i Umiejętności oraz dr Piotr Gerber, Wrocław w kategorii Mistrzowie Dziedzictwa. Zwycięzcy zostaną uhonorowani 7 października w Ateneum Rumuńskim w Bukareszcie. Podczas ceremonii zostaną ogłoszeni laureaci Grand Prix oraz zdobywca Nagrody Publiczności, wybrani spośród tegorocznych laureatów. Laureaci Grand Prix i Nagrody Publiczności otrzymają po 10 000 euro. Wraz z ogłoszeniem wyników uruchomiono głosowanie online. Internauci spośród zwycięzców wybierają laureata Nagrody Publiczności. Głosowanie potrwa do 22 września 2024 roku.

Kopalnia Ignacy działała nieprzerwanie przez ponad 200 lat. Najcenniejsza część kopalni wraz z parowymi maszynami wyciągowymi została zachowana i zaadaptowana do nowych funkcji. Było to możliwe dzięki staraniom byłych pracowników i przeprowadzonej przez samorząd Rybnika inwestycji dofinansowanej ze środków Unii Europejskiej.

25 lat temu górnicy z przewidzianej do zamknięcia kopalni Ignacy założyli stowarzyszenie. Chcieli zachować dziedzictwo ośmiu pokoleń rybniczan. Dzięki ich zabiegom w 2005 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków. W latach 2006-2008 zamknięto zakład. Maszyny i urządzenia unieruchomiono, upalono liny wyciągowe, a szyb Kościuszko, z którego przez dziesiątki lat wyjeżdżał górniczy urobek, zasypano. Całkowita odpowiedzialność za obiekt spoczęła na mieście Rybnik. Gruntowną rewitalizację kopalni przeprowadzono w latach 2018-2022. Łączny budżet projektu wyniósł ponad 40 mln zł, z czego 41 proc. z funduszy UE.