Bytom (Beuthen) 1890 rok

Miasto kere było tym piyrszym wielkoprzemysłowym ośrodkym kaj zaczyna sie rodzić ta nowoczesno niypowtarzalno kaj indziyj warstwa społeczna jakom była Wielkoprzemysłowa Klasa Mieszczańska kero miyszkała i żyła już cołkim inacyj niż wszyscy kerzi byli przed nimi .

We 1890 roku powiat bytomski mioł yno 126 km kwadratowych ; na tym łogryzku ziymi żyło już 113.784 ludkow . W tym przeszło 100 tysiyncy Gornoszlonzakow -autochtonow i ludzi z Rzeszy , reszta to gastarbaitry z Polski .

Na jednym kwadratkilometrze miyszkało aż 899 ludzi . Tela ludzi to nikaj niy miyszko na Szlonsku .

Prócz Bytomia jest jeszcze insze miasto :Krolewska Huta , łokropnie gibko urosła hoby ze drożdżow ciasto na kluski i mo dzisioj już 27 tysiyncy ludkow . Tukej w tyj Krolewskij Hucie som srogi żyły wonglo pod ziymiom i beztoż tyż tukej łotwarli gruba kaj robi przeszło 3000 berkmonow i zarozki kole łonyj gruby pootwiyrali insze werki i huty zielaza kaj robi 1800 robotnikow .

I tam we tych hutach ciognom szyny kolejowe kerymi potym jeżdżom cugi po Szlonsku i niy yno po Szlonsku ale i cołkim cesarstwie , robiom tyż tam płyty pancerne na szify i insze pierońska do wojny . Lejom tyż tam zielazne belejaki klamorstwo a łostatnio robiom tyż tam Bessmierskom sztal .

A ze tymi gminami jest tak że niy som łone samowładne ale skuli tego że jest tela grubow i inszych werkow , że stoły sie łone hoby małe miasteczka i majom po 5 tysiyncy abo i wiyncyj ludzi ale i tak niy som przedsia ale som do kupy hoby kolonie .

I tak to sie nasz powiat bytomski przełonaczo społecznie i industrialnie i te taki gminy abo i kolonie w kerych być mioł Byrgymajster bo we wszystkim wyglondajom już na miasto a niy na wieś kerom jeszcze muszom wg byamtrow być .

Takich jeszcze niy miast -kolonii jest w powiecie bytomskim już niy mało ; Lipiny , Hajduki , Miechowice i Szarlej .

Jakby nim yno kapka zmiynili prawa miejskie to mogły by sie być już miastami , co by yno poszło ku łodnich dobru i jeszcze gibcij by sie robiły gryfniejszymi . Ale to wszystek jest zależne łod ludków kerzi tam miyszkajom .

Gwarek